Over kleine en grote vrijheden

Column patiëntenmagazine najaar 2019

‍

Bijzonder

Om te beginnen, neem ik u even mee terug in de tijd.Naar 1974, om precies te zijn. Toen ik nog lange haren en korte rokken had, nu is dat precies andersom. Het was nog in de periode dat mijn avontuurlijke voeten mij letterlijk en figuurlijk in de weg zaten en ik op Corsica bij een Frans reisbureau werkte. Dat betekende niet alleen dingen ontdekken en meemaken, maar het resulteerde ook in een hechte vriendschap met Helen, mijn collega die ik op de eerste dag daar ontmoette.Hoewel zij later in Frankrijk is gaan wonen met haar Franse echtgenoot, zijn we dikke vriendinnen gebleven.En nu, vele jaren en banen later, schrijven we juni 2019. Ik hoorde via Helen d’r dochter dat men eenmalig op zoek was naar tour leaders voor een grote groep Amerikanen die een week lang in Normandië diverse herdenkingen van 75-jaar-D-day zouden opluisteren. In eerste instantie dacht ik: Dóen! Nú aanmelden! In tweede instantie: maar hoe moet dat dan met mijn arme blaas? Positief of naïef als ik ben, heb ik me opgegeven, werd aangenomen en…… Helen ook. Na precies 45 jaar waren we weer even collega’s. Hoe bijzonder is dat?

Optredens

We vertrokken met 55 (!) bussen en 55 tour leaders vanuit Nederland naar Parijs om 3.000 Amerikanen op te halen en naar Normandië te begeleiden. Het Amerikaanse reisagentschap had wat slechte ervaringen met Franse touroperators, dus was gekozen voor het strakkere organisatietalent van een Nederlands bedrijf. Mijn bus had gelukkig een toilet, dat was alvast het eerste obstakel overwonnen. Helen en ik kregen een mannen-barbershopkoor ‘op ons brood’. Honderd hele goeie zangers, plus hun aanhang. Hun (en mijn!) programma zag er zeer indrukwekkend uit: veel officiële optredens op meerdere dagen en diverse locaties in Normandië en daarna als toetje nog een paar dagen Parijs.  

Vips

Eenmaal aangekomen in Normandië begon de hectiek. Op tijd ontbijten, zitten ze allemaal in de bus (nee, natuurlijk niet), heeft iedereen zijn kostuum bij zich, en de banieren, en flesjes water? Dan snel naar de plaats van bestemming: repeteren, omkleden, het opstellen van de korpsen, fanfares, cadetten, doedelzakformaties en koren, dan wachten, toespraken van hoogwaardigheidsbekleders en veteranen, optredens, toiletten zoeken, zijn we er allemaal (nee natuurlijk niet) en weer de bussen in. Heel veel bussen. Maar wel met politiebegeleiding om de kruispunten af te zetten. ‘We’ waren tenslotte vips, Amerikanen die wél even 75 jaar geleden hebben geholpen om Europa te bevrijden! Overal in de dorpen die we passeerden zag je Amerikaanse vlaggen en slingers en grote posters in sepiakleuren met gezichten van jonge Amerikaanse soldaten.  Het hielp natuurlijk wel een beetje dat meneer Trump ook in de buurt was die week, maar dat terzijde.

Zonder filter

Naast al het regel- en organiseerwerk dat ik moest doen (bonjour, we komen straks met 200 man in uw restaurant eten en heeft u gedacht aan de lactosevrije en vegetarische maaltijden? Nee, natuurlijk niet) waren er gelukkig ook genietmomenten. Wat waren de optredens mooi, wat kunnen doedelzakken je ziel raken en wat had ik diep respect voor de veteranen die spraken. Eén veteraan zei humoristisch ‘ik had helemaal geen tijd om bang te zijn, net als op m’n trouwdag’, maar drie minuten later zocht hij zijn grote zakdoek toen hij vertelde hoe zijn beste vriend in zijn armen stierf op Omaha Beach. Ik vroeg me af of wij die helden van toen, maar ook die van vandaag, wel genoeg eren. Verdienen zij niet meer solidariteit? Ik had gelukkig ook de gelegenheid om in mijn eentje langs die kaarsrechte rijen kruizen te lopen, de begraafplaatsen van jonge kerels die de leeftijd van mijn eigen zoons nooit hebben gehaald. Van jongens die allemaal een moeder hadden die op een telefoontje zat te wachten, knullen die nauwelijks wisten waar ze naar toe gingen en al helemaal niet wat er ging gebeuren. Het was tijdens zo’n rondbanjermoment dat ik ook zomaar een niet te stoppen huilbui kreeg. Het voelde of de angst en het verdriet van al die onbekende helden uit het verleden zonder filter mijn hart binnenkwamen.

Applaus

De parade in Sainte-Mère-Église was een grote happening. Duizenden Amerikanen die muziek maakten en langs de huizen marcheerden waar mensen uit ramen hingen, zich verdrongen op de trottoirs en merci riepen. Alsof déze Amerikanen eigenhandig de Duitsers hadden verslagen (nee, natuurlijk niet).  En je kunt net zomin een heel volk tot helden uitroepen als een ander volk in z’n geheel tot slechteriken. Maar toch liep ik met vochtige ogen naast “onze” mannen die het gevoel hadden dat zij het applaus en de eer kregen die hun omgekomen landgenoten nooit hebben ontvangen.

Vrijheden

Het was al met al een vermoeiende maar fantastische belevenis. Met gelukkig overal voldoende toiletten. Hoewel…… toiletten kon je die tijdelijk neergezette, walgelijke, houten of kunststof hokken niet noemen. Maar je kon er na een lange rij wel verlichting vinden en veel IC’ers* weten nu eenmaal dat ze een knijper voor hun neus, een reinigingsmiddeltje voor hun handen en altijd wc-papier bij zich moeten hebben. En dat ze vooral ook hun ogen maar beter dicht kunnen houden. Het is wat het is. ’s Avonds laat, als Helen en ik in ons hotel even onze nieuwe vrienden konden ontvluchten en eindelijk de tijd hadden om aan de bar een wijntje te doen, proostten we steevast op onze vriendschap, de vrijheid van Europa, maar ook op mijn eigen vrijheid omdat ik dit toch mooi maar heb durven doen.

‍

*IC staat voor interstitiële cystitis. Het is een chronische, goedaardige, zeldzame aandoening van de blaas die niet door bacteriën wordt veroorzaakt.